Hình ảnh cây thìa canh

I. DÂY THÌA CANH LÀ GÌ ?

Hình ảnh cây thìa canh

Cây thìa canh leo cao 6–10 m, nhựa mủ màu trắng. Thân có lóng dài 8–12 cm, đường kính 3mm, có lỗ bì thưa. Lá có phiến bầu dục, trứng ngược, dài 6–7 cm, rộng 2,5–5 cm, đầu nhọn, có mũi, gân phụ 4-6 cặp, rõ ở mặt dưới, nhăn lúc khô; cuống dài 5–8 mm.

Hình ảnh cây thìa canh

     

1. Định nghĩa

Cây dây thìa canh hay còn gọi là dây muôi, lõa ti rừng ( danh pháp hai phần: Gymnema sylvestre) là một loài cây thân thảo thuộc chi lõa ti (Gymnema), thuộc họ Apocynaceae, bản địa của rừng nhiệt đới miền nam và miền trung Ấn Độ.

 

2. Đặc điểm hình thái

Cây thìa canh leo cao 6–10 m, nhựa mủ màu trắng. Thân có lóng dài 8–12 cm, đường kính 3mm, có lỗ bì thưa. Lá có phiến bầu dục, trứng ngược, dài 6–7 cm, rộng 2,5–5 cm, đầu nhọn, có mũi, gân phụ 4-6 cặp, rõ ở mặt dưới, nhăn lúc khô; cuống dài 5–8 mm.

 

Hoa của cây thìa canh nhỏ, màu vàng, xếp thành xim dạng tán ở nách lá, cao 8 mm, rộng 12–15 mm; đài có lông mịn và rìa lông; tràng không lông ở mặt ngoài, tràng phụ là 5 răng. Quả đại dài 5,5 cm, rộng ở nửa dưới; hạt dẹp, lông mào dài 3 cm.

 

Cây thìa canh ra hoa vào tháng 7 và đậu quả vào tháng 8. Khi chín quả của cây này rụng xuống và tách đôi giống 2 chiếc thìa, nên dân gian gọi là cây dây thìa canh hay cây muôi.

       

3. Đặc điểm phân bố

Cây thìa canh được tìm thấy đầu tiên tại Ấn Độ. Dược điển Ấn Độ có ghi lại Dây thìa canh (Tiếng Ấn Độ gọi là cây Gumar) được sử dụng tại Ấn Độ từ 2000 năm trước để trị bệnh "Nước tiểu ngọt như mật". Loại cây này phát triển nhiều nhất ở thung lũng Paltacot miền Trung Nam Ấn Độ, ngoài ra còn phân bố ở Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia.

 

Tại Việt Nam, loại cây này mới được tìm thấy vào năm 2006. Người đầu tiên phát hiện ra loài cây này là Ts. Trần Văn Ơn - trưởng bộ môn Thực vật - Đại học Dược Hà Nội. Loại cây này ban đầu được tìm thấy tại một số nơi ở miền Bắc Việt Nam từ Hải Hưng, Hải Phòng, Hà Bắc, Ninh Bình tới Thanh Hoá. Hiện nay loài cây này được quy hoạch trồng thành vùng tại Nam Định và Thái Nguyên. Thu hái các bộ phận của toàn cây quanh năm, dùng tươi hay phơi khô.

           

4. Đặc điểm thu hái, chế biến

● Bộ phận dùng: Toàn thân

● Thu hái: Dây thìa canh có thể thu hái vào bất kỳ thời gian nào trong năm.

● Chế biến: Có thể sử dụng ở cả dạng tươi và dạng khô. Nếu dùng ở dạng khô, dây thìa canh sau khi được thu hái sẽ đem rửa sạch, cắt nhỏ, phơi khô rồi cho vào túi nilon kín để dùng dần.

             

II. THÀNH PHẦN HÓA HỌC CỦA DÂY THÌA CANH

Thành phần hóa học có hoạt tính sinh học chính của dây thìa canh là hoạt chất GS4 ( Tên khoa học là Gymnema Sylvestre kiềm hóa ở lần thứ 4) gồm tổ hợp nhiều Acid gymnemic, một hoạt chất thuộc nhóm saponin triterpenoid.

Dây thìa canh Hồ Gia Trang ( Dạng khô - Túi 500 gam )

   

Ngoài ra, cây thìa canh còn chứa các thành phần khác như Flavone, Anthraquinone, Hentri-acontane, Pentatriacontane, α và β- chlorophylls, Phytin, Resins, d-quercitol, Acid Tartaric, Acid Formic, Acid Butyric, Lupeol,... Dịch chiết cây cũng cho thấy có thành phần Alcaloid.

 

Acid gymnemic có tác dụng kích thích sản sinh tế bào Beta của tuyến tụy, nhờ đó tăng sản sinh .I .n .s. u. l. i. n., tăng hoạt lực của .I. n. s. u. l. i. n., giúp cơ thể tái thiết lập được khả năng cân bằng đường huyết tự nhiên. Acid Gymnemic còn ức chế hấp thu đường ở ruột do có cấu trúc phân tử gần giống với đường Glucose, khi vào đến ruột sẽ cạnh tranh với đường Glucose, lấp đầy thụ thể ruột và ngăn không cho hấp thu đường từ ruột vào máu.

 

   

Acid Gymnemic còn ức chế gan tân tạo Glucose vào máu, đồng thời kích thích các enzyme chịu trách nhiệm tiêu thụ, sử dụng đường tại các mô cơ. Nhờ đó hoạt chất này đem lại hiệu quả giảm đường huyết.

 

Ngoài ra trong cây dây thìa canh còn chứa Peptide Gumarin. Khi ăn và nhai lá dây thìa canh tươi thì Peptide này lấp đầy thụ thể lưỡi làm lưỡi không hấp thu được đường Glucose. Gumarin tác động vào vùng dưới đồi làm mất cảm giác đối với vị ngọt và vị đắng, vì vậy gây mất cảm giác ngọt. Tuy nhiên tác dụng này mất đi khi dây thìa canh được nấu chín hoặc phơi khô.

 

Dây thìa canh khô Hồ Gia Trang

       

III. TÍNH VỊ, TÁC DỤNG CỦA DÂY THÌA CANH

 

1. Tác dụng hạ đường huyết

● Hoạt chất chính có trong dây thìa canh là Acid Gymnemic có tác dụng kích thích sản sinh tế bào Beta của tuyến tụy, nhờ đó tăng sản sinh .I. n. s. u. l. i. n. , tăng hoạt lực của .I. n. s. u. l. i. n., giúp cơ thể tái thiết lập được khả năng cân bằng đường huyết tự nhiên.

 

● Acid Gymnemic còn ức chế hấp thu đường ở ruột do có cấu trúc phân tử gần giống với đường Glucose, khi vào đến ruột sẽ cạnh tranh với đường Glucose, lấp đầy thụ thể ruột và ngăn không cho hấp thu đường từ ruột vào máu.

 

● Acid Gymnemic còn ức chế gan tân tạo Glucose vào máu, đồng thời kích thích các Enzyme chịu trách nhiệm tiêu thụ, sử dụng đường tại các mô cơ. Nhờ đó hoạt chất này đem lại hiệu quả giảm đường huyết.

 

   

● Dây thìa canh được ghi nhận là tác dụng gián tiếp lên sự tiết .I .n .s. u. l. i. n. của tuỵ tạng, hạn chế thoái giáng Glicogen ở gan, làm giảm Glucoza-niệu, làm mất vị ngọt của đường và các vị đắng của thuốc đắng trong một vài giờ, nhờ vậy giúp giảm đường huyết và điều trị bệnh đái tháo đường ( Anti-Diabetes ).

 

● Tác dụng của dây thìa canh này đã được ghi nhận khi làm thí nghiệm trên thỏ khi gây đường huyết cao bằng Alloxan. Hoạt chất này có tác dụng làm suy giảm hoạt tính của Enzym tân tạo đường. Đồng thời đảo ngược quá trình biến đổi thể trạng trong gan suốt giai đoạn tăng đường huyết.

         

2. Tác dụng làm mất cảm giác vị đắng, vị ngọt

● Nếu dùng ở dạng tươi thì dây thìa canh có khả năng làm mất đi cảm giác đối với vị đắng và ngọt. Trong dây thìa canh còn chứa Peptide Gumarin. Khi ăn và nhai lá dây thìa canh tươi thì Peptide này lấp đầy thụ thể lưỡi làm lưỡi không hấp thu được đường Glucose.

 

● Gumarin tác động vào vùng dưới đồi làm mất cảm giác đối với vị ngọt và vị đắng, vì vậy gây mất cảm giác ngọt. Tuy nhiên tác dụng này mất đi khi dây thìa canh được nấu chín hoặc phơi khô.

 

● Tác dụng này do sự hoạt động của hoạt chất Gurmarin gây ra và kéo dài trong thời gian khoảng 2 – 3 giờ. Sau đó, chúng sẽ mất đi bởi tác dụng của chất kháng Gurmarin có trong huyết tương.

       

3. Tác dụng giảm mỡ trong máu

Dây thìa canh Hồ Gia Trang có khả năng làm giảm lượng Cholesterol toàn phần và Triglycerid có trong huyết tương.

   

Dây thìa canh chữa tiểu đường

     

4. Tác dụng hạ Lipid trong máu, ngăn ngừa xơ vữa mạch máu

● Dịch chiết từ cây thìa canh có khả năng tác động lên Lipid, tăng bài tiết Sterol trung tính và Sterol Acid qua sự đào thải của phân.

● Ngoài ra, dây thìa canh còn được ghi nhận là làm giảm nồng độ LDL-Cholesterol, Triglicerid trong máu, tăng HDL-Cholesterol nên giảm Lipid máu toàn phần, ngăn ngừa xơ vữa mạch máu.

         

5. Tác dụng hạ huyết áp

Trên thực nghiệm lâm sàng, dây thìa canh còn cho thấy hiệu quả giảm huyết áp ở bệnh nhân cao huyết áp.

   

6. Tác dụng chống béo phì

● Theo một nghiên cứu thử nghiệm trên chuột béo của các nhà khoa học Ấn Độ, kết quả thu lại khá bất ngờ, chuột béo không còn cảm giác thèm ăn và đưa cân nặng về mức chuẩn.

● Do đó, có thể kết luận dây thìa canh có tác dụng hạ đường huyết đồng thời giảm đi lượng chất béo thừa trong cơ thể.

         

7. Tác dụng giải độc

● Dây thìa canh Hồ Gia Trang còn được dùng tán thành bột để chống độc, ở Ấn Độ, người ta dùng đắp lên vết cắn và dùng sắc uống trong để trị rắn độc cắn.

● Ở Trung Quốc, người ta dùng cả cây bỏ rễ và quả làm thuốc trị phong thấp tê bại, viêm mạch máu, rắn độc cắn, bệnh trĩ và các vết thương do dao, đạn, diệt chấy rận.

         

Dây thìa canh Hồ Gia Trang ( Dạng khô – Túi 500 gam )

         

IV. CÁCH SỬ DỤNG DÂY THÌA CANH

Dây thìa canh Hồ Gia Trang được dùng để hỗ trợ điều trị các biểu hiện của bệnh tiểu đường, chữa lành vết thương, làm giảm lipit máu, cải thiện hoạt động của hệ tiêu hóa… Tùy vào mục đích sử dụng mà cách dùng dây thìa canh cũng khác nhau. Dưới đây là những cách được dùng phổ biến:  

1. Dạng thuốc sắc

Với cách này, bệnh nhân chỉ cần chuẩn bị 4 – 6g dây thìa canh khô, đem sắc với khoảng 1 lít nước để uống hàng ngày. Nó có tác dụng hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường và giải độc.

 

Tuy nhiên, để tăng hiệu quả chữa bệnh tiểu đường và ổn định đường huyết, có thể kết hợp với cây Nở ngày đất. Ngoài ra nước sắc từ rễ của vị thuốc này cũng có tác dụng đáng kể trong việc khắc phục các triệu chứng bệnh trĩ, viêm mạch máu.

   

Dây thìa canh khô Hồ Gia Trang

     

Nước sắc của vị thuốc này có mùi thơm, dễ uống nên rất phù hợp để sử dụng cho nhiều đối tượng. Tuy nhiên, bệnh nhân cũng nên lưu ý là chỉ dùng đúng theo liều lượng đã được chỉ định.

   

Dây thìa canh Hồ Gia Trang dạng khô

 

2. Dạng thuốc đắp

Nếu bị vết thương ngoài da, rắn cắn, bệnh nhân có thể dùng cây thìa canh để điều trị theo cách sau: Lấy lá dây thìa canh tươi đem về sạch, giã nát rồi đắp lên vết thương. Thực hiện thường xuyên để mang lại hiệu quả tốt.

   

3. Dạng bột

Lá của dây thìa canh còn được điều chế thành dạng bột để giải độc.

Trên đây là các thông tin cần biết về thảo dược dây thìa canh và cách sử dụng. Vì đa số các loại thảo dược tự nhiên chưa được kiểm nghiệm một cách chính xác về công dụng cũng như mức độ hiệu quả chữa bệnh.

Do đó, khi bị có biểu hiện bất thường, bệnh nhân nên đi khám và được chỉ định điều trị bằng các cách hiệu quả hơn để bảo đảm an toàn.

           

V. ĐỐI TƯỢNG SỬ DỤNG DÂY THÌA CANH

Dây thìa canh được dùng cho các đối tượng sau đây:

● Bệnh nhân tiểu đường

● Bệnh nhân bị máu nhiễm mỡ

● Bệnh nhân cao huyết áp

● Người bị bệnh liên quan đến tim mạch

● Người bị béo phì, người cần giảm cân

● Người bị ngộ độc

             

VI. TÁC DỤNG PHỤ VÀ CHỐNG CHỈ ĐỊNH CỦA DÂY THÌA CANH

1. Sử dụng dây thìa canh có tác dụng phụ không ?

Dây thìa canh không độc, rất lành tính khi sử dụng, không hề gây tác dụng phụ.

 

Phó giáo sư – Tiến sỹ Trần Văn Ơn, Nguyên trưởng bộ môn thực vật – Đại Học Dược Hà Nội chia sẻ về công dụng của dây thìa canh Hồ Gia Trang.

 

2. Một số tác dụng không mong muốn

● Một số trường hợp sử dụng dây thìa canh có hiện tượng váng đầu, hoa mắt: Nguyên nhân của hiện tượng này là do người dùng sử dụng thìa canh quá liều dùng quy định khiến đường huyết giảm đột ngột, hoặc có thể người bệnh dùng thìa canh vào lúc đói.

 

● Một số bệnh nhân gặp hiện tượng đầy bụng khó chịu: Nguyên nhân của tình trạng này là do người dùng sử dụng nước sắc thìa canh để qua đêm. Thương hiệu luôn khuyên cáo người dùng không nên dùng nước thìa canh để qua đêm, bởi nó rất dễ bị thiu hỏng, biến chất. Vì vậy nếu muốn dùng thìa canh để qua đêm các bạn nên bảo quản trong tủ lạnh, đun sôi lại trước khi sử dụng.

 

Vùng trồng cây thìa canh Hồ Gia Trang theo tiêu chuẩn quốc tế GACP-WHO

   

3. Đối tượng sử dụng chống chỉ định

Vì loại thảo dược này chưa được kiểm nghiệm độ an toàn khi dùng cho phụ nữ đang mang thai và cho con bú. Do đó, với những đối tượng này thì tốt nhất hạn chế không nên uống nước dây thìa canh.

 

Website: https://caythiacanh.vn

       

VII. CÔNG BỐ QUỐC TẾ VỀ HOẠT CHẤT MỚI TRỊ TIỂU ĐƯỜNG TỪ DÂY THÌA CANH VIỆT NAM